کد مطلب:223665 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:199
وضع جغرافیائی باروی شهر مشهد
باروی جدید شهر مشهد از بناهای شاه طهماسب بن شاه اسماعیل صفوی است این دیوار بطوری ساخته شده كه از هر برجی برج دیگر را با تیر می توان زد و برای آن چینین تعبیه كرده اند كه اگر دشمنی یك برج را گرفت از برج دیگر بتوان دشمن را زد.
دیوار (سور) شهر، شهر را مانند یك قلعه احاطه كرده است و محیط آن تقریبا یك فرسخ می شود كه 140 یك صد و چهل برج دارد. خیابان اصلی این شهر از دوره ی صفویه است و بعرض 22 ذرع و طول آن از بالا خیابان تا صحن 1950 ذرع از پائین خیابان 850 ذرع می باشد.
حافظ ابرو می نویسد: باروی مشهد را در سال 428 سوری بن المعتز كه از طرف سلطان مسعود غزنوی والی نیشابور بود ساخته و گنبد مطهر را تعمیر كرده است. [1] .
[ صفحه 58]
مشهد در زمان قاجاریه شش دوازده داشته است:
1 - دروازه ی نوقان یا مرغان یا موغان یا نوغان
2 - دروازه ی پائین خیابان
3 - دروازه ی بالا خیابان
4 - دوازه ی سراب
5 - دروازه ی ارك
6 - دروازه ی عید گاه
در قبل از صفویه
دروازه ی میرعلی آمویه نیز داشته كه مركز فتنه و فساد بوده [2] - شهر مشهد در اول این قرن 6 محله ی بزرگ و ده محله ی كوچك داشته و امروز بشرحی است كه شهرداری آنجا صورت داده است.
مهمترین محلات محله ی نوقان است كه ما بین شمال و مشرق عرض عریضی دارد و منشاء ایجاد شهر و یك سلسله تاریخ برای خراسان و اسلام شده یعنی همین جا محل سكونت و منزل حضرت علی موسی الرضا علیه السلام و مدفن و آرامگاه آن حضرت است. این محله شامل محلات كوچك و اسامی مختلفی است كه امروز آن محله را تشكیل می دهد و از آن جمله محله قتلگاه است و جنب قبرستان معروف كه خود آن حضرت خریده و وقف كرده اند وجه تسمیه و موضوع خرید ان را در فصلی نوشته ایم.
از همین محله قطعه ای را پای گنبد خشتی و قطعه ای بنام حائط لتو و قطعه ای بنام سر پل سنگی و قطعه ای را سر قبر میر گویند. محله ی كشمیریها و مرویها و طب المحله و غیره جزو نوقان است.
در مشهد در اول قرن 45 حمام وجود داشته است و امروز (سال 1333 شمسی) قریب یكصد حمام دارد.
در این شهر 11 كاروانسرای تاجر نشین در دوره ی قاجاریه بود و امروز بنسبت جمعیتش ترقی كرده است و سراهای تجارتی بسیار دارد.
مشهد قریب 20 مدرسه قدیمی و صد دبیرستان و - دبستان و - دانشكده پزشكی و
[ صفحه 59]
كودكستان دارد.
شهر مشهد برصد منجمین ایرانی: عرض شمالی آن از خط استوا 38 درجه.
طول غربی آن از جزیره فركه غربی جزایر خالدات 77/20 درجه.
برصد منجمین فرنگی: عرض جغرافیائی 6 درجه 20 دقیقه
طول غربی از پاریس 57 درجه 03 دقیقه
انحراف قبله اش از نقطه جنوب بسمت مغرب 45 درجه و 7 دقیقه
دیوار (سور) شهر، شهر را مانند یك قلعه احاطه كرده است و محیط آن تقریبا یك فرسخ می شود كه 140 یك صد و چهل برج دارد. خیابان اصلی این شهر از دوره ی صفویه است و بعرض 22 ذرع و طول آن از بالا خیابان تا صحن 1950 ذرع از پائین خیابان 850 ذرع می باشد.
حافظ ابرو می نویسد: باروی مشهد را در سال 428 سوری بن المعتز كه از طرف سلطان مسعود غزنوی والی نیشابور بود ساخته و گنبد مطهر را تعمیر كرده است. [1] .
[ صفحه 58]
مشهد در زمان قاجاریه شش دوازده داشته است:
1 - دروازه ی نوقان یا مرغان یا موغان یا نوغان
2 - دروازه ی پائین خیابان
3 - دروازه ی بالا خیابان
4 - دوازه ی سراب
5 - دروازه ی ارك
6 - دروازه ی عید گاه
در قبل از صفویه
دروازه ی میرعلی آمویه نیز داشته كه مركز فتنه و فساد بوده [2] - شهر مشهد در اول این قرن 6 محله ی بزرگ و ده محله ی كوچك داشته و امروز بشرحی است كه شهرداری آنجا صورت داده است.
مهمترین محلات محله ی نوقان است كه ما بین شمال و مشرق عرض عریضی دارد و منشاء ایجاد شهر و یك سلسله تاریخ برای خراسان و اسلام شده یعنی همین جا محل سكونت و منزل حضرت علی موسی الرضا علیه السلام و مدفن و آرامگاه آن حضرت است. این محله شامل محلات كوچك و اسامی مختلفی است كه امروز آن محله را تشكیل می دهد و از آن جمله محله قتلگاه است و جنب قبرستان معروف كه خود آن حضرت خریده و وقف كرده اند وجه تسمیه و موضوع خرید ان را در فصلی نوشته ایم.
از همین محله قطعه ای را پای گنبد خشتی و قطعه ای بنام حائط لتو و قطعه ای بنام سر پل سنگی و قطعه ای را سر قبر میر گویند. محله ی كشمیریها و مرویها و طب المحله و غیره جزو نوقان است.
در مشهد در اول قرن 45 حمام وجود داشته است و امروز (سال 1333 شمسی) قریب یكصد حمام دارد.
در این شهر 11 كاروانسرای تاجر نشین در دوره ی قاجاریه بود و امروز بنسبت جمعیتش ترقی كرده است و سراهای تجارتی بسیار دارد.
مشهد قریب 20 مدرسه قدیمی و صد دبیرستان و - دبستان و - دانشكده پزشكی و
[ صفحه 59]
كودكستان دارد.
شهر مشهد برصد منجمین ایرانی: عرض شمالی آن از خط استوا 38 درجه.
طول غربی آن از جزیره فركه غربی جزایر خالدات 77/20 درجه.
برصد منجمین فرنگی: عرض جغرافیائی 6 درجه 20 دقیقه
طول غربی از پاریس 57 درجه 03 دقیقه
انحراف قبله اش از نقطه جنوب بسمت مغرب 45 درجه و 7 دقیقه
[1] مطلع الشمس ص 41.
[2] حافظ ابرو - ص - مطلع الشمس ص 282.